Probeer in je gedachten eens terug te gaan naar een nacht dat je vanwege een leuke of bijzondere reden weinig geslapen hebt. Bijvoorbeeld tijdens oud en nieuw, door een feestje dat later werd dan verwacht of vanwege een sportwedstrijd die je wilde volgen. Hoe voelde je de dag erna? Waarschijnlijk niet optimaal fit, maar wel een heel stuk beter dan na een nacht waarbij je tegen wil en dank wakker hebt gelegen.
Gek toch eigenlijk? Het lichamelijke effect na een gebroken nacht met een leuke oorzaak is precies hetzelfde als het lichamelijke effect na een gebroken nacht waarbij je ‘plafonddienst’ hebt gehad. Je voelt je niet fit. Het is niet je lichaam, maar het zijn je gedachten die je (extra) laten lijden. De dag na een feestje ga je – ondanks je gesteldheid – over tot de orde van de dag. Na een gebroken nacht door slaapproblemen blijf je hangen in schuldgevoel, moedeloosheid en een krampachtige zoektocht naar een oorzaak en een oplossing.
De Britse neurowetenschapper en filosoof Sam Harris weet het treffend te verwoorden: “Bijna al ons lijden is het product van onze gedachten. We brengen bijna elk moment van ons leven in gedachten verzonken door en worden gegijzeld door het karakter van die gedachten.” En juist bij slaapproblemen zijn die gedachten vaak veel zwarter dan nodig is. Het glas wordt – vrijwel altijd onbewust – altijd als half leeg gezien. We kunnen de situatie maar vanuit één hoek bekijken.
Een ander perspectief maakt een wereld van verschil. Waarom beeld je je na een slapeloze nacht bijvoorbeeld niet in dat je een feestje met jezelf hebt gevierd? Dat haalt de druk van de ketel en maakt de dag erop een stuk prettiger. Je blijft niet hangen in de slechte nacht en besteed je energie – die heus minder zal zijn – aan dingen die de moeite waard zijn. Er breekt een straaltje zonneschijn door in je donkere gedachten.
Het verhaal hierboven is een voorbeeld van hoe een ander perspectief de macht van je slaapproblemen kan doorbreken. Als je anders naar je slaapproblemen leert kijken, ontstaat er plotseling geestelijke rust. Je trekt als het ware de angel uit de bij. Het beestje zoemt nog een beetje door, maar kan niet meer prikken.